GIDA PRAKTIKOA
partida bat antolatzeko
Quidditcha 2005ean Middleburyko Unibertsitatean sortutako kirola da, Estatu Batuetan, eskubaloia, errugbia eta preso dagoen baloia bezalako kirol garrantzitsuetako elementuak konbinatzen dituena, ukipen kirol bat non gorputzez gorputz borroka oso presente dagoen, baina osagai taktiko bat eta munduan bakarra egiten duten sinbologia bat duena.
Quidditcha kirol gisa, jokalarien eta kirolaren garapenean parte hartzen duten pertsonen artean nazioarteko maila goreneko erakundea den International Quidditch Association (IQA)k garatutako kirol-arautegi batean oinarritzen da bere garapenerako. Gaur egun, IQA Rulebook 2018-2020n adierazitako arauen pean jokatzen da, esteka honetan aurki daitekeena (ingelesez).
Gaur egun, quidditcha munduko 40 herrialdetan baino gehiagotan dago, International Quidditch Association erakundeko afiliazio-datu ofizialen arabera, eta sortu zenetik, etengabe hazi da, unibertsitate-kirolera, gazteen aisialdiko jardunaldietara eta ikastetxeetako oinarrizko irakaskuntzara hedatuz.
Quidditcheko nazioarteko arautegiko 1.1 atalean honela deskribatzen da kirola:
“Quidditcha errugbia, brilea, borroka librea, flag football-a eta beste hainbat kirolen elementuak hartzen dituen eta genero integrazioa bultzatzen duen kontaktuko kirola da. Quidditch talde bat hankartean uneoro erratz batekin jokatzen duten zazpi kirolariz behintzat dago osatuta. Lehenengo aldiz ikusten duenarentzat jokoak kaotikoa irudi dezakeen arren, behin oinarrizko arauak ezagututa quidditcha oso kirol kitzikagarria da ikusteko, eta are gehiago jokatzeko.”
Quidditch talde bat 6 atletak osatzen dute, eta horiek uneoro plastikozko hodi bati eutsi behar diote hanken artean (erratza deitzen zaio), jokoarekin interakzioa izateko. Eskakizun fisiko handia dela eta, ez dago aldaketa mugarik, eta talde bakoitzak 21 pertsona izan ditzake jokatzeko prest.
Partida baten helburua aurkariak baino puntu gehiagorekin amaitzea da, eta horretarako, saskiratzeko oinarrizko modua volleyko baloi bat (quaffle izenekoa) hiru uztaietako batetik pasatzea da, aurkariaren arean altuera ezberdinean lerrokatuta. Horretarako, aurkariaren fisikoaz gain (errugbian oinarritua), zailtasun nagusia izango da gatibu hartutako 3 pilotetako batek (bludgers deitutakoak) kontaktatzea saihestea, horrek jokoa aldi baterako ezabatzea ekarriko baitu. Horretarako, golak sartzeaz arduratzen diren 3 jokalari daude (chaser deituak), uztaiak defendatzeaz arduratzen den jokalari bat (keeper deitua) eta bludgerak maneiatu eta aurkariak kanporatzeaz arduratzen diren bi jokalari (beaters deituak).
Taldearentzat puntuak lortzeko bigarren modua snitch-a harrapatzea da, jokalari neutral baten gerritik zintzilik dagoen teniseko pilota txiki bat, 30 puntu gehigarri suposatzen dituena, baita partidaren amaiera ere. Snitch-a ez da jokoan sartzen 18. minutura arte, eta orduan talde bakoitzak jokalari gehigarri bat gehitzen du (seeker izenekoa).
Beraz, quidditch partiduak ez du iraupen jakinik. Irauten du snitch-a hartzen berandutzen denak, eta denborak aurrera egin ahala (5 minuturo, 18tik aurrera) snitchari zenbait handicap edo eragozpen gehitzen zaizkio (3raino), harrapaketa errazago egin ahal izateko.
Ikus daitekeenez, quidditch jokoa, lehen begiratuan, nahiko kaotikoa izan daiteke, baina, kontrolatu ondoren, emozio dosi handiak sor ditzake. Era berean, eta kultura herrikoiak mantentzen duenaren aurka, quidditchak, pixkanaka, bere inspirazio nagusitik urruntzen jakin du, Harry Potterren eleberrietan magoek praktikatutako izen bereko kirola dena.
Zehazki, gaur egun, quidditch-a berezko kultura handia duen kirola da, eta, besteak beste, generoen inklusibotasuna eta LGTBI+ mugimenduari emandako babes zabala nabarmentzen dira; izan ere, mugimendu horren helburua izan da edozein motatako pertsonak kirola egitera erakartzea, elkarbizitzarako espazioak sortzea eta kirola ikusarazteko laguntza ematea, kirolean generoen araberako bereizketa nagusi den kultura batean.
*Argazkiak: Ajantha Abey eta Ane Aranguren